Kadınlarda başlıca kısırlık (infertilite) sebepleri

  • Endometriozis: Üreme çağındaki kadınlarda görülen bir hastalıktır.
  • Rahimde bulunan patolojiler,
  • Tüplerin kapalı olması,
  • Hiperprolaktinemi (Süt hormonu yüksekliği),
  • Antisperm antikorlar,
  • Yumurtlama (ovulasyon) düzensizlikleri,
  • Troid hormon bozuklukları (guatr, hipotroidi, hipertroidi),
  • İleri yaşa bağlı olarak oluşan over rezervinde azalma,
  • Rahim ağzına bağlı sebepler, servikal faktör. (Genel olarak tek başına bir neden olarak görülmez.)
  • Genital organlarda önceden oluşmuş enfeksiyonlar,
  • Rahim ve yumurtalıklarla ilgili geçirilen ameliyatlar,

İnfertilite (kısırlık) çiftlerin yaklaşık %10-15’inde görülmesine karşın, herhangi bir neden bulunamaz.

kisirlik-kadinlardaİnfertiliteyi  (kısırlık) etkileyen diğer faktörler

  • Sigara ve alkol,
  • Vajinismus,
  • Obezite,
  • Rahim ağzının kapalı olması (Servikal stenozrahim),
  • Doğru ve düzenli olarak cinsel ilişkinin yaşanmaması,
  • Asherman sendromu: Rahim içerisindeki yapışıklıklar,
  • Luteal faz yetmezliği,
  • Kemoterapi ve radyoterapi almış olmak,
  • Erken menopoz, erken over yetmezliği.

Tüplerde (kanallarda) kapalılık durumu

İki tüpün de tıkalı olması durumunda yumurtanın sperm ile buluşması ve hamilelik meydana gelmesi tamamen engellenir. Tek bir tüp kapalı ise hamilelik olasılığı vardır.Tüpler önceden geçirilmiş bazı enfeksiyonlara (PID) ve endometriozise , karın ieçrisindeki ameliyatlara bağlı olarak kapanabilir. Tüplerin kapalı olup olmadığını tespit için  rahim filmi (HSG) çekilir. Kapalı görülen tüplerden emin olmak için genelde laparoskopi (karın içinin bir video kamera ile gözlenmesi işlemidir)  yapılır. Rahim filminde kapalı görülse de  laparoskopi sırasında açık olarak tespit edilebilirler. Laparoskopi ; tüp içerisine mavi boyalı bir sıvı verilerek kontrol gerçekleştirilir. Eğer her iki tüp de kapalı ise , tüp bebek uygulanır.

Yumurtlama düzensizlikleri (ovulasyon olmaması, anovulasyon)

Yumurtlama düzensizliği, kadında infertilite (kısırlık) sebepleri içerisinde en fazla karşılaşılan durumdur. Hamile kalma olasılığını artıran en önemli etkenlerden biri, yumurtlamanın (ovulasyon) her ay düzenli olarak gerçekleşmesidir. Eğer bir adet döneminde yumurtlama gerçekleşmediyse kadının gebe kalma olasılığı yoktur. Yumurtlama düzensizliği görülen kadınlarda, tedavi için genel olarak yumurtlamaya yardımcı haplar ya da halk arasında iğne tedavisi olarak bilinen hormon ilaçları verilir. Düzenli olarak adet gören kadınlarda, çoğunlukla yumurtlamanın da düzenli olduğu bilinmektedir. Adet düzensizliği görülen, nadiren adet gören ya da polikistik over sendromu teşhisi konulmuş hastalarda, yumurtlama oluşumunu tespit etmek için kan tahlili ve ultrasonografi yapılmaktadır.

Rahim ya da yumurtalık ameliyatları

Rahim ile ilgili myom alınması veya benzeri bir ameliyat düşük bir ihtimalle rahim içerisinde yapışıklığa sebep olup ve kısırlık oluşabilir. Yumurtalıklardan birisinin alınması hormon seviyelerinde farklılaşmaya sebep olacağından hamilelik zorlaşabilir. Yumurtalıkların tamamen alınması halinde, hamilelik oluşma imkanı yoktur.

Hiperprolaktinemi (Süt hormonunda yükselme)

Yumurtlamada düzensizliğe ve kısırlığa neden olabilmektedir. Prolaktin (PRL) hormonu beyinde hipofizden salgılanır. Eğer hipofizde ameliyat gerektirecek kadar büyük bir adenom (tümör) yoksa prolaktin seviyesini düşürmek için ilaç tedavisi uygulanır. Troid hormonlarındaki anormallikler de prolaktin artışına neden olabilir.

Rahimde saptanan patolojiler

Kısırlığa neden olan bir diğer durum , rahim içerisinde doğuştan bulunan (perde – septum gibi) veya sonradan gelişen (myom, polip) gibi patolojilerdir.Myomlar eğer rahim iç kavitesinde ve büyük iseler kısırlık nedeni olarak görülebilirler. Küçük poliplerde kısırlık nedeni olarak düşünülmez. Bu tür patolojilerin tedavisi için genellikle histeroskopi (rahim içine sıvı doldurularak incelenmesi ) yöntemi ile ameliyat gereklidir.

Endometriozis

Bebek için hazırlanan dokunun , rahim içinden farklı yerlerde de oluşmaya başlamasıdır. Karın içerisinde ve tüplerde yapışıklıklar oluşturarak (ve hatta yapışıklık olmadan da bazı lokal faktörlerle) hamilelik oluşmasına engel olabilmektedir.

Polikistik over

Bu durumda hamileliğin gecikmesi adet düzensizliklerine bağlıdır. Çeşitli basit tedavilerden sonra hamile kalınabileceği gibi tedavi olmadan da hamile kalınabilmektedir.

Not: İnfertiliteye (kısırlığa) yol açan faktörler kadında ve erkekte eşit olarak tespit edildiğinden, kısırlık olması durumunda erkek ve kadının birlikte değerlendirilmesi gerekir.